Józef Szujski

Józef Szujski (1835–1883) był historykiem, publicystą, dramatopisarzem i tłumaczem. Jako profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także sekretarz generalny Akademii Umiejętności, angażował się w życie polityczne i kulturalne epoki. Pozostawił tylko jeden kompletny przekład sztuki Shakespeare’a – Ryszarda III. Był jednak autorem kilku wersji teatralnych dramatów Shakespeare’a, a także wnikliwym recenzentem przedstawień. Od 1860 r. wywierał rosnący wpływ na recepcję Shakespeare’a w teatrze krakowskim, a pośrednio w innych miastach.

Przekład Ryszarda III był tłumaczeniem niekompletnym, stworzonym ściśle na potrzeby teatru. W opublikowanej wersji utworu brak niekiedy wierszy lub nawet całych scen. Postępowanie takie było zgodne z ogólną strategią tłumaczeniową Szujskiego, nastawioną na zapoznanie polskiej publiczności z obcymi arcydziełami za pośrednictwem teatru. Szujski przełożył Shakespeare’a płynnym rymowanym jedenastozgłoskowcem, silnie zarysowując emocje postaci i retorykę wypowiedzi.

Tłumaczenie aktu pierwszego ukazało się w 1860 r., resztę dramatu Szujski przełożył dla teatru krakowskiego w 1866 roku. Całość ukazała się drukiem pośmiertnie w 1887 roku. Tłumaczenie grano również trzykrotnie we Lwowie. Współcześnie praca Szujskiego była bardzo przychylnie oceniana, m.in. przez zaprzyjaźnionego Stanisława Tarnawskiego, w późniejszym czasie nie była poddawana szerszym analizom krytycznym. Przekład nie był też wznawiany i nie wrócił na scenę.