Felicjan Faleński

Felicjan Medard Faleński (1825–1910) był poetą, dramaturgiem i prozaikiem. Położył wielkie zasługi jako krytyk, tłumacz, felietonista, a także epistolograf, pamiętnikarz i redaktor tekstów. Jest autorem tylko jednego kompletnego przekładu Shakespeare’a – Wesołych mieszczek z Windsoru – który opublikował w 1875 r. w odcinkach w prasie. Tłumaczył jednak fragmenty pięciu innych sztuk Shakespeare’a, a także sonety. Jego przekłady nie wywarły znaczącego wpływu na długofalową recepcję Stratfordczyka, były jednak w swoim czasie dość istotne dla kształtowania się obrazu Shakespeare’a jako poety i dramaturga, zwłaszcza wśród czytelników czasopism literackich.

Tłumaczenie Faleńskiego Wesołych mieszczek z Windsoru było drugim polskim przekładem tej sztuki, ukończonym z myślą o przedstawieniu w teatrze warszawskim. Do premiery nie doszło, przekład jednak wydrukowano w „Tygodniku Mód i Powieści”. Faleński tłumaczył Shakespeare’a prozą, naśladując komediową dynamikę utworu przez zastosowanie ekwiwalencji dynamicznej, liczne spolszczenia nazw i imion, oraz neutralizację odniesień kulturowych. Przekładał płynną, zrozumiałą polszczyzną, zabarwioną jowialnym, sarmackim humorem. Faleński, w odróżnieniu od wielu współczesnych mu tłumaczy, był nie tyle wielbicielem wybranych obcych autorów, co budowniczym kanonu. Posiadał spójną wizję powinności tłumacza w epoce gwałtownego upowszechniania się przekładu literackiego. Jego tłumaczenia obcych arcydzieł były swego rodzaju transpozycją tekstów źródłowych, z wykorzystaniem najgłębszych pokładów języka rodzimego, w tym literatury wieków przeszłych.

Przekład Wesołych mieszczek Faleńskiego nigdy nie był poddany analizie krytycznoliterackiej. Tekst, opublikowany równolegle z pierwszą polską edycją zbiorową Shakespeare’a pod redakcją Józefa Ignacego Kraszewskiego, miał niewielkie szanse na zadomowienie się w polskiej świadomości literackiej. Tłumaczenie nie ukazało się w formie książkowej, nie stało się też podstawą żadnych realizacji teatralnych.