Edward Porębowicz

Sylwetka Tłumacza

Edward Porębowicz (1862–1937) był wybitnym literaturoznawcą, tłumaczem, profesorem Uniwersytetu Lwowskiego. Przełożył dwie komedie Shakespeare’a: Stracone zachody miłości oraz Wszystko dobre, co się dobrze kończy. Prace te stanowią jedynie uzupełnienie wizerunku Porębowicza jako znakomitego tłumacza, wizerunku opartego przede wszystkim na jego dokonaniach w przekładzie literatury włoskiej i romańskiej, a zwłaszcza kanonicznym tłumaczeniu Boskiej Komedii Dantego.

Strategia przekładu

Porębowicz w unikatowy sposób łączył talent uczonego, przewodnika po obcych literaturach z talentem tłumacza, zdolnego do twórczego odwzorowywania obcych konwencji i stylistyk. Posiadał rozległą wiedzę filologiczną o przekładanych tekstach, cechowała go też świetna znajomość polszczyzny dawnych epok, połączona z wyczuciem prądów modernistycznych. Jest archetypicznym przykładem etosu filologicznego, w którym przekład stanowi naturalną kontynuację studiów krytycznoliterackich, a zarazem formę twórczości poetyckiej. W przełożonych komediach unowocześniał rejestr i składnię, nie wprowadzał jednak znaczących przesunięć semantycznych. Zachowywał podział na wiersz i prozę, w przypadku Straconych zachodów miłości dodatkowo rymował wiersze.

Recepcja przekładu

Wszystkie przekłady dramatów Shakespeare’a pióra Porębowicza były retranslacjami poprzedzonymi tłumaczeniami tych samych utworów przez Leona Ulricha. Przekłady te zostały zamówione do edycji pod redakcją Henryka Biegeleisena (1895–1897), a potem wznowiono je w edycji warszawskiej z 1912 roku. Poza tymi wydaniami nie weszły do szerszego obiegu czytelniczego, a teatr sięgał po nie sporadycznie.

bibliografia przekładów

[William Shakespeare], Stracone zachody miłosne, tłum. Edward Porębowicz [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 6, Komedye, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 1–85.

[William Shakespeare], Wszystko dobre, co się dobrze kończy, tłum. Edward Porębowicz [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 8, Komedye, Księgarnia Polska, Lwów 1896, s. 163–250.

[William Shakespeare], Stracone zachody miłosne, tłum. Edward Porębowicz [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 3, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912, s. 14–86.

[William Shakespeare], Wszystko dobre, co kończy się dobrze, tłum. Edward Porębowicz [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 4, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912, s. 192–269.