Antoni Pietkiewicz (pseud. Adam Pług)

Sylwetka Tłumacza

Antoni Pietkiewicz (1823–1903) był poetą, prozaikiem, redaktorem czasopism literackich („Kłosów”, „Wędrowca”, „Kuriera Warszawskiego”), a także redaktorem naczelnym Wielkiej Encyklopedii Powszechnej Ilustrowanej, postacią znaną i cenioną w warszawskim środowisku literackim. Praca nad trzema przekładami sztuk Shakespeare’a – Burzą, Królem Learem i Makbetem przypada na najtragiczniejszy okres w jego biografii, lata po upadku powstania styczniowego. Okres ten dzieli jego życie na dwie części, z których pierwsza, pełna wielkich nadziei i osobistych dramatów, związana jest z Kresami, druga zaś, żmudna i pracowita, upływa w Warszawie.

Strategia przekładu

Praca nad przekładami Shakespeare’a była dla Pietkiewicza formą ucieczki od osobistego dramatu, a także próbą odnalezienia nowej drogi literackiej. Odcięty od świata na zapadłej prowincji, miał ograniczoną wiedzę o przedsięwzięciach podejmowanych w innych miejscach, tworzył więc przekłady w jego przekonaniu inicjalne, których zadaniem było wprowadzenie Shakespeare’a do polskiej świadomości literackiej. Tłumaczył w oderwaniu od ówczesnej praktyki teatralnej, dostosowując teksty do przebrzmiałych już romantycznych norm poetyckich. Zarówno prozę, jak i wiersz biały przekładał rymowanym trzynastozgłoskowcem, zaprawiając tłumaczenia pewną ludycznością, która z perspektywy czasu stanowi ciekawe lustro kresowego folkloru.

Recepcja przekładu

Eskapistyczna i heroiczna aktywność literacka Pietkiewicza zyskała uznanie redakcji czasopism, które w latach 1868–1871 ogłaszały jego przekłady Shakespeare’a, umożliwiając mu kontynuację literackiej kariery w Warszawie. Współcześnie chwalono płynność, dźwięczność i poprawność językową przekładów Pietkiewicza, nigdy jednak nie ukazały się one w formie książkowej. Tłumaczenia Pietkiewicza nie stały się też podstawą żadnych realizacji teatralnych.

bibliografia przekładów

[William Shakespeare], Burza. Dramat Szekspira, przełożony z oryginału, tłum. Adam Pług [Antoni Pietkiewicz], „Kłosy” 1868 T. 6, nr 132, s. 22–24; nr 133, s. 30–32; nr 134, s. 42–43; nr 135, s. 54–55; nr 136, s. 70–71; nr 137, s. 86–88; nr 139, s. 117–119; nr 140, s. 130–131; nr 142, s. 161–163; nr 143, s. 177–178.

[William Shakespeare], Król Lir. Tragedja Szekspira w pięciu aktach, przetłumaczona wierszem rymowym, tłum. Adam Pług [Antoni Pietkiewicz], „Tygodnik Mód i Powieści” 1870 nr 41, s. 1–4; nr 42, s. 1–4; nr 43, s. 1–3; nr 44, s. 2–4; nr 45, s. 2–4; nr 46, s. 5–6; nr 47, s. 1–3; nr 48, s. 4–6; nr 49, s. 6–7; nr 50, s. 5–7.

[William Shakespeare], Król Lir. Tragedja Szekspira, tłum. Adam Pług [Antoni Pietkiewicz], „Mrówka” 1870, z. 1, s. 24–29; z. 2, s. 51–54; z. 3, s. 81–85; z. 4, s. 111–124; z. 5, s. 153–169.

[William Shakespeare], Król Lir. Tragedja Szekspira w 5 aktach, tłum. Adam Pług [Antoni Pietkiewicz] Wydawnictwo Mrówki, Lwów 1870.

[William Shakespeare], Makbet. Tragedya Szekspira, przełożona z oryginału, tłum. Adam Pług [Antoni Pietkiewicz] „Kłosy” T. 12: 1871 nr 312 s. 390–392; nr 313, s. 407–408; T.13 nr 314, s. 12–13; nr 315, s. 19–23; nr 316, s. 47–48; nr 318, s. 78–79; nr 319, s. 94; nr 320, s. 106–108; nr 321, s. 122–124; nr 322, s. 138–140.