Adam Pajgert

Sylwetka Tłumacza

Adam Pajgert (1829–1872) był poetą i tłumaczem, tworzył w rodzinnym majątku w Sidorowie na Podolu. Opublikował przekład tylko jednej sztuki Shakespeare’a – Juliusza Cezara. Przekład ten jednak długo uchodził za najlepsze polskie tłumaczenie tej sztuki i był kilkakrotnie wznawiany. Wedle wspomnień współczesnych trzydziestoletni Pajgert zamierzał przełożyć wszystkie dzieła Shakespeare’a. Od planu tego odstąpił z uwagi na wysoką jakość opublikowanych przekładów Józefa Paszkowskiego, po czym skupił się na innych przedsięwzięciach tłumaczeniowych oraz twórczości własnej.

Strategia przekładu

Pajgert był zafascynowany twórczością Shakespeare’a, a zwłaszcza dramatem historycznym, nad którego nieobecnością w polskiej literaturze ubolewał. Tłumaczył pentametr jambiczny nierymowanym jedenastozgłoskowcem, zachowując podział na wiersze i prozę. Jego tłumaczenie cechuje poprawność metryczna i precyzja semantyczna. Dbał też o różnicowanie rejestrów postaci, wykorzystując przy tym dobrze znane mu konwencje retoryczne antyku. W miejscach trudnych lub niejasnych opatrywał przekład przypisami.

Recepcja przekładu

Początkowo przekład spotkał się z ostrą krytyką, zwłaszcza wybranej przez Pajgerta formy metrycznej. Paradoksalnie z perspektywy czasu pracę Pajgerta można uznać za modelową dla polskiej normy przekładowej w tym zakresie. W kolejnych dekadach przekład oceniano bardzo wysoko, doceniając płynność i ścisłość tłumaczenia. Przekład Pajgerta, obok przekładów z edycji zbiorowej pod redakcją Józefa Ignacego Kraszewskiego (1875–1877), był najczęściej wznawianym XIX-wiecznym tłumaczeniem Shakespeare’a. Kilkakrotnie sięgał też po niego teatr, ostatni raz w 1928 r.

bibliografia przekładów

[William Shakespeare], Juljusz Cezar: tragedja w pięciu aktach W. Szekspira, tłum. Adam Pajgert, Karol Wild, Lwów 1859.

[William Shakespeare], W. Szekspira Juljusz Cezar, tłum. Adam Pajgert, wstępem i uwagami zaopatrzył Franciszek Próchnicki, Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, Lwów 1891 [seria Biblioteka dla Młodzieży].

[William Shakespeare], Juliusz Cezar: tragedya w pięciu aktach, tłum. Adam Pajgert, Wilhelm Zukerkandl, Złoczów 1895 [Biblioteka Powszechna nr 146–147).

William Shakespeare, Juliusz Cezar, tłum. Adam Pajgert [w:] Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, T. 9, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studium Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Bernacki, wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, Gebethner i Spółka, Warszawa 1912.

William Shakespare, Juliusz Cezar. Tragedia w 5 aktach, tłum. Adam Pajgert, Lwów 1913 [Skarbnica Polska, Seria 1, nr 18]

William Shakespeare, Juliusz Cezar: tragedya w 5 aktach, tłum. Adam Pajgert, Gebethner i Wolff, Warszawa 1918, wyd. 2, 1926 [Biblioteczka Uniwersytetów Ludowych, nr 190].